Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία: Κοινωνική Γεωργία χωρίς Μεσάζοντες

Γράφει η Ευαγγελία Κωτσοβίνου,
Γεωπόνος, Γ.Π.Α, M.Sc.

Η έννοια της φροντίδας είναι βαθιά ριζωμένη στην αγροτική κουλτούρα και οι αγρότες της Ευρώπης ήταν ανέκαθεν υπερήφανοι για την ικανότητά τους να παρέχουν το σωστό τύπο φροντίδας για τη γη, τα ζώα και τις καλλιέργειές τους. Αυτή η ικανότητα φροντίδας επεκτείνεται πλέον προς όφελος της κοινωνίας. Μιας και η νέα μορφή αλληλέγγυας οικονομίας στηρίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των αγροτών και των καταναλωτών για τη διακίνηση των αγροτικών προϊόντων με έμφαση στα δίκτυα που μειώνουν το κόστος των συναλλαγών γιατί καταργούν στην πράξη τους μεσάζοντες. Στόχος η βελτίωση της ποιότητας της τροφής …

Η Κοινωνική Γεωργία έχει μέγιστο σκοπό τη δημιουργία οικολογικών και κοινωνικά δίκαιων καλλιεργειών. Οι παραγωγοί οφείλουν να χτίσουν το οικοδόμημα της εμπιστοσύνης προς τους καταναλωτές. Οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να συνεισφέρουν στη διαδικασία της παραγωγής σε μια γεωργική εκμετάλλευση. Είτε με το να χρηματοδοτήσουν εξ αρχής τον προϋπολογισμό μιας γεωργικής εκμετάλλευσης για το σύνολο της παραγωγικής περιόδου, είτε με το να συμμετέχουν ενεργά στις διαδικασίες της καλλιέργειας. Έτσι, προμηθεύονται γεωργικά προϊόντα σε τακτά χρονικά διαστήματα και συναποφασίζουν για το ποια προϊόντα ενδιαφέρουν, ποια καλλιεργητική μέθοδος θα εφαρμοστεί και σε ποια τιμή πώλησης, καθότι εξαλείφεται το κόστος διανομής.Αυτό το είδος ρύθμισης ονομάζεταιεπιμερισμός σοδειάς ή σύστημα καλαθιού.

Τα τρόφιμα είναι παραγόμενα σύμφωνα με τις αρχές της βιολογικής γεωργίας ή ακόμα και της βιοδυναμικής (μορφή βιολογικής γεωργίας με έμφαση στις κοσμικές δυνάμεις). Η Κοινωνική Γεωργία εστιάζει συνήθως σε ένα σύστημα εβδομαδιαίας διανομής λαχανικών, ενίοτε λουλουδιών, φρούτων, βοτάνων αλλά ακόμα και γάλακτος ή προϊόντων κρέατος σε κάποιες περιπτώσεις.

Οι παραγωγοί διασφαλίζουν τους απαραίτητους πόρους τόσο για τις καλλιεργητικές τους δραστηριότητες, όσο και για τη διαβίωσή τους χωρίς μεσάζοντες. Το σημαντικό είναι ότι τα τρόφιμα είναι υψηλής προστιθέμενης αξίας και συνάδουν με την εποχικότητα, έτσι ο καταναλωτής τρώει πάντα φρέσκα και στην ώρα τους τρόφιμα όλο γεύση και ποιότητα!

Το μοντέλο αυτό κυριαρχεί και σε πολλές χώρες του εξωτερικού όπως η Νέα Υόρκη που έχουν δημιουργηθεί ήδη τουλάχιστον εκατό αγροκτήματα, με συμμετοχή τουλάχιστον 20.000 οικογενειών, ενώ ένα μέρος της παραγωγής διατίθενται για κοινωφελής σκοπούς. Μάλιστα, αναμένεται τον προσεχή Απρίλιο μια εκδήλωση στην Αθήνα με θέμα την Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία με την πρωτοβουλία του Οργανισμού Ελέγχου & Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων –ΔΗΩ, όπου θα αναφερθούν παρόμοιες δράσεις και σε άλλες χώρες της Ευρώπης όπως η Γαλλία.

Σημαντική είναι και η δράση πολλών Δήμων που έχουν ασπαστεί θερμά την ιδέα των κοινωνικών αγροκτημάτων και οι πολίτες ενημερώνονται για το πώς μπορούν να γνωρίσουν τους παραγωγούς που θα τους προμηθεύουν τα απαραίτητα τρόφιμα καθώς και τη δυνατότητα επισκέψεών τους στα αγροκτήματα για μια άμεση επαφή με το χώρο καλλιέργειας των τροφίμων τους. Επίσης, αγροκτήματα μπορούν να διατεθούν στους δημότες οι οποίοι μπορούν να τα αξιοποιήσουν νοιώθοντας τη χαρά του να παράγουν οι ίδιοι την τροφή τους. Ακόμα, γεωπονικές σχολές όπως το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης έχουν διαθέσιμες εκτάσεις για την καλλιέργεια λαχανόκηπου, δίνοντας σε φοιτητές και πολίτες μια δημιουργική απασχόληση.

Παραδείγματα Δήμων:

Στη Βόρειο Ελλάδα υπάρχουν τα Βιο-αγροκτήματα του Δήμου Αλεξανδρούπολης.
Στη Θεσσαλονίκη πωλούνται γεωργικά προϊόντα χωρίς μεσάζοντες, από την Επιτροπή πολιτών.
Στην Αττική οι Δήμοι Αγ. Αναργύρων – Καματερού, Αιγίνης, Βύρωνος, Ελληνικού- Αργυρούπολης, Ηλιούπολης, Ν. Ηρακλείου, Καισαριανής, Κερατσινίου – Δραπετσώνας, Κυθήρων, Μάνδρας – Ειδυλλίας, Μεταμόρφωσης, Μοσχάτου – Ταύρου, Νέας Ιωνίας, Π. Φαλήρου, Παπάγου- Χολαργού, Σαλαμίνας, Σαρωνικού, Σπάτων – Αρτέμιδος, Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας, Φιλοθέης- Ψυχικού, Χαϊδαρίου και Χαλανδρίου έχουν μόνιμη Αγορά Απευθείας Διάθεσης Προϊόντων.
Δεκάδες Αστικοί Λαχανόκηποι και Βοτανόκηποι στήνονται στον Δήμο Αμαρουσίου.
Ακόμα, ο Δήμοι: Αγίας Παρασκευής (ήδη έχει φτιαχτεί ένας λαχανόκηπος στον κήπο μονοκατοικίας), Αγ. Δημητρίου, Αγ. Αναργύρων - Καματερού, Αιγίνης, Αλίμου (διαδημοτικό μαζί με τον Αγ. Δημήτριο), Αχαρνών, Ελληνικού έχουν φτιάξει ή ετοιμάζουν Αστικούς Αγρούς μέσω του προγράμματος καταπολέμησης της φτώχειας ή σε συνεργασία με νέες οικοκοινότητες.

Μια άλλη πτυχή της κοινωνικής γεωργίας είναι ο κοινωνικός της ρόλος. Αλλιώς ονομαζόμενη «πράσινη φροντίδα» συντελεί στην υγειονομική περίθαλψη ατόμων που πάσχουν από νοητική, κοινωνική, σωματική αναπηρία ή ψυχιατρικές παθήσεις. Ο θεραπευτικός σκοπός έγκειται στην περιποίηση των ζώων, στη φροντίδα των καλλιεργειών ή τη διαχείριση των οικότοπων διαβίωσης άγριων ζώων από τους παθόντες, παρέχοντας ένα ιδανικό περιβάλλον εργασίας! Σαφώς, τα παραγόμενα προϊόντα διατίθενται στα συσσίτια, σε αστέγους, σε ορφανοτροφεία και άλλες ευπαθείς κοινωνικά ομάδες.

Ένα κίνημα που είναι ευρύτερα γνωστό το λεγόμενο «Κίνημα της Πατάτας»πλέον έχει επεκταθεί και σε άλλα προϊόντα - το λάδι, τα όσπρια, τα λαχανικά και τα γαλακτοκομικά-. Σχετίζεται και αυτό με την κοινωνική γεωργία χωρίς τους μεσάζοντες. Η παράκαμψη των μεσαζόντων ρίχνει αναμφίβολα τις τιμές των αγροτικών προϊόντων στην τιμή του παραγωγού, συμβάλει στην αειφορία του περιβάλλοντος, χωρίς την χρήση των χημικών λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων και εισαγόμενου γενετικού υλικού (σπόρων), καθώς προασπίζονται αξίες όπως η καλλιέργεια ντόπιων (τοπικών) ποικιλιών και οι οικολογικές-βιολογικές μέθοδοι καλλιέργειας.

Εφόσον, ο παραγωγός απαλλάσσεται από τον οικονομικό κίνδυνο απώλειας χρημάτων σε περίπτωση καιρικών ή/και ασθενειών στην καλλιέργειά του δεν τίθεται θέμα περί μη αξιοποίησης όλων των μεθόδων φιλικών προς το περιβάλλον και κυρίως του καταναλωτή, καθότι η υπέρμετρη αξία και η φιλοσοφία έγκειται στην ασφάλεια των τροφίμων, στη βελτίωση του εδάφους, στην αξιοποίηση των φυτικών ειδών και σωστή διαβίωση των ζωικών οργανισμών. Η συνεργατικότητα και η αμοιβαιότητα αντικαθιστούν την μέχρι τώρα κερδοσκοπία της αγοράς, ο παραγωγός καλλιεργεί όπως θα καλλιεργήσει για την διατροφή της ίδιας του της οικογένειας.

Καταλήγοντας ότι το κίνημα της αλληλέγγυας οικονομίας, το κίνημα της πατάτας και η κοινωνικά στηριζόμενη γεωργία είναι διαφορετικές πτυχές μιας κοινωνικά δίκαιης κοινωνίας, στηριζόμενη στην αλληλεγγύη και εμπιστοσύνη μεταξύ των συμπολιτών. Ο παραγωγός και ο καταναλωτής μπορούν πλέον να υποστηρίζονται μεταξύ τους και να συναποφασίζουν στα θέματα που τους αφορούν. Ο παραγωγός παράγει ακριβώς ότι χρειάζεται, χωρίς την οικονομική απώλεια και ο καταναλωτής προμηθεύεται την ποσότητα τροφής που του αναλογεί, ξέροντας τις συνθήκες παραγωγής της τροφής του και λαμβάνοντας και αυτός μέρος στην παραγωγή ή έστω καθορίζοντας αυτές τις συνθήκες. Η σωστή ενημέρωση και η συνείδηση της προσφοράς και συμμετοχής (πράσινη φροντίδα) όσων έχουν ανάγκη είναι πρωταρχικής σημασίας μιας αλληλέγγυας οικονομίας και η ανάδειξη πρωτοβουλιών όπως τα κοινωνικά παντοπωλεία για τους άπορους το επιβεβαιώνουν.

http://oikopress.gr/index.php/2012-11-09-11-13-33/509-2013-01-11-10-31-02

Πηγές:

agronaftes.blogspot.gr